Przedstawiony przez Prezydenta RP projekt ustawy o Sądzie Najwyższym (SN) przewiduje cztery grupy rozwiązań odmiennych od obecnego stanu prawnego: rozbudowa postępowania dyscyplinarnego, wprowadzenie skargi nadzwyczajnej, zmiana struktury SN oraz wprowadzenie ławników.

Odnosząc się do tych obszarów Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” wskazuje co następuje:

I. Postępowanie dyscyplinarne.

Proponowane rozwiązania rozbudowują aparat ścigania przewinień dyscyplinarnych oraz podporządkowują prowadzenie postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom Ministrowi Sprawiedliwości, jak również zapewniają temu przedstawicielowi władzy wykonawczej znaczący wpływ na sądy dyscyplinarne.

Wynikające z projektu standardy dotyczące prawa sędziów do obrony są niższe niż stosowane w postępowaniach sądowych wobec pozostałych obywateli.

II. Skarga nadzwyczajna.

Wprowadzenie tej instytucji, która rozszerza już istniejące możliwości podważania stabilności prawomocnych orzeczeń stanowić będzie bezpośrednie zagrożenie dla pewności i przewidywalności ochrony prawnej udzielanej przez sądy w Polsce. Nie polepszy wprost sytuacji obywateli, ponieważ wniesienie skargi zależne będzie od woli czynników publicznych, w tym o charakterze politycznym.   

Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” negatywnie zaopiniowało projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (KRS) przedstawiony przez Prezydenta RP. Projekt ten należy oceniać biorąc pod uwagę jego treść, w oderwaniu od wcześniejszych rządowych propozycji.

2. Projekt prezydencki przewiduje, że sędziów do KRS będzie wybierał Sejm. Zdaniem Stowarzyszenia jest to nie do pogodzenia z konstytucyjną zasadą niezależności i odrębności władzy sądowniczej. Na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów Konstytucja RP postawiła KRS. Skład Rady nie może być uzależniony wyłącznie od decyzji pozostałych władz. Dlatego Konstytucja RP wyraźnie limituje ilość członków KRS wybranych przez przedstawicieli władzy wykonawczej (Prezydenta) oraz ustawodawczej (Sejm i Senat). Biorąc pod uwagę zasadniczą wadliwość proponowanego mechanizmu bez znaczenia dla oceny tego rozwiązania jest to, czy parlament dokona wyboru zwykłą, czy kwalifikowaną (3/5) większością głosów.

Stanowisko Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”

w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta
(UD 245)

OPINIA STOWARZYSZENIA SĘDZIÓW POLSKICH „IUSTITIA”

w sprawie projektu ustawy o Sądzie Najwyższym (druk nr 1727)

W związku z wniesionym pod obrady Sejmu projektem ustawy o Sądzie Najwyższym (druk nr 1727; dalej jako SN) Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” stwierdza, co następuje:

1. Wątpliwości budzi tryb procedowania tego projektu. Projekt został wniesiony pod obrady Sejmu, jako projekt poselski, chociaż realizuje on koncepcję reformy sądownictwa opracowaną i stopniowo wprowadzaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Przyjęcie takiego trybu procedowania pozwala ominąć etap konsultacji społecznych, co być może było przyczyną odejścia od normalnego sposobu prac nad projektem ustawy

2. Krytycznie oceniamy ograniczenie zakresu zadań SN (art.1). Projekt sprowadza rolę SN do sprawowania nadzoru nad sądami powszechnymi i wojskowymi oraz określa jako środki nadzoru rozpatrywanie środków odwoławczych i rozstrzyganie pytań prawnych, przy czym zniknęła wzmianka o rozpoznawaniu kasacji. W projekcie usunięto zapis o sprawowaniu przez SN wymiaru sprawiedliwości. Ponadto pozbawiono SN możliwości opiniowania projektów aktów prawnych, co zwiększa ryzyko popełniania błędów legislacyjnych w parlamencie.

3. Negatywnie opiniujemy zmianę struktury SN, w postaci powołania w miejsce dotychczasowych izb jedynie dwóch izb merytorycznych (prawa publicznego i prywatnego) oraz specjalnej Izby Dyscyplinarnej (art.3). Obecny podział na izby wg podstawowych gałęzi prawa jest uzasadniony z punktu widzenia zarówno teorii prawa, jak i praktyki orzeczniczej. Odpowiada również strukturze organizacyjnej sądów powszechnych.

OPINIA STOWARZYSZENIA SĘDZIÓW POLSKICH „IUSTITIA”

w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1491)

Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia" wydało stanowisko w sprawie założeń nowelizacji przepisów o przedawnieniu przedstawionych w informacji Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 1 lutego 2017 r. Stanowisko zostało opracowane przez członków Zespołu ds. Prawa Cywilnego, a następnie przyjęta przez Zarząd Stowarzyszenia.